چگونه فرزند باهوش تری تربیت کنیم:

بهترین زمان آموختن انواع دانستنیها و تحریک توانایی های اساسی کودک، دوران شش ساله اول زندگی تا قبل از رفتن به دبستان است. آموزش قبل از دبستان عبارت از این است که اطلاعاتی در اختیارفرزندتان بگذارید که مغز در حال رشد کودک، به آن نیاز دارد تا او در اولین سالهای شکل گیری مغز و فکرش بتواند به رشد ممکنه خود برسد. در این صورت است که طفل شما با استعداد تر و با نشاط تر می گردد. والدین خوب شانس رشد ادراک در آغاز مرحله طفولیت را به فرزند خود می دهند. طفل در اولین شش ساله زندگی با به کار گرفتن حواس پنجگانه خود سعی در شناسایی دنیای اطراف خود می کند.

دنیایی که سرشار از بازی های مختلف، اسباب بازیها و اشیاء دیگر است. او با گرفتن و دست زدن به آنها رشد ادراک خود را تحریک می کند. تماس با افراد بالغ هنگام صرف غذا و هنگام بازی با آنها در طول مدت روز نیز همین تحریکات را صورت می دهند. سطح هوش کودک بر حسب محیطی که در آن زندگی می کند، خصوصا در شش ساله اول زندگی، می تواند رشد و نمو کرده و یا پایین تر برود. اگر وضع منزل شما، برای فرزندتان آزاد و گرم باشد، سطح هوش و استعداد وی، می تواند به عالیترین سطح خود برسد. ولی اگر محیط خانه سرد و آمرانه باشد، نتیجه معکوس خواهد داشت. بیشترین و ثابت ترین بهره ای که کودک از افزایش هوش و استعداد و رشد فکری می گیرد، هنگامی است که مادر و کودک در مورد مسائل عمومی با هم به صحبت و گفتگو مشغول باشند. اگر والدین وسایل بهتری برای ارضاء نیاز فوری کودک به نگاه کردن، آزمایش، تلاش و به کاربردن محرکهای مختلف حواس وی پیدا کنند، طفل نیز نه تنها آموزش لازم را فرا می گیرد، بلکه شادتر و راضی تر می شود.

راههایی برای تقویت رشد هوش کودک:

فرزندتان را دوست داشته باشید و تا می توانید به او محبت کنید. به او حق انتخاب و تصمیم گیری بدهید. وقتی شکست می خورد ، به جای اینکه او را سرزنش کنید، راههای غلبه بر مشکلات را به او یاد بدهید. به حرفهایش گوش کنید. به او کمک کنید تا خودش راه آموختن را یاد بگیرد. جاذبه های دنیا را به او نشان دهید. مثلا کودک خود را به پارک، موزه، باغ وحش، کوه و غیره ببرید. همیشه تشویقش کنید. نظم و انضباط را به او یاد دهید. به توانایی های او اعتماد داشته باشید تا فرزندتان تمام تلاشش را برای انجام کارها بکند. با فرزندتان حرف بزنید و زبان را به شکل درستی به او آموزش دهید. کودک را تشویق به آموختن کنید و وسایل اینکار را برایش فراهم کنید. همیشه با او سوال و جواب کنید تا عادت به فکر کردن و جستجو برای پیدا کردن جواب کند.

انتخاب اسباب بازی برای کودک:

بهترین اسباب بازی آنست که کودک را مجذوب خود کند و او دوباره و دوباره به سراغ آن برود و تحریک و لذت بیشتر و بیشتری از آن کسب کند. تناسب داشتن اسباب بازی با سن کودک بسیار مهم است. کودک خردسال به اسباب بازیی نیاز دارد که حواس پنجگانه او را تحریک کند.

 اسباب بازیهای مناسب برای کودک زیر یکسال آنهایی هستند که رنگها، حالات مختلف سطح     ( نرمی یا زبری و غیره)، مواد، و شکلهای جالب و متنوع را به کودک می نمایانند. اسباب بازیهایی که صدا در می آورند و نسبت به عملی که با آنها انجام می شود واکنش نشان می دهند، مثل جغجقه، به کودک احساس تسلط و کنترل می دهند و رشد مهارتهای دستی و هماهنگی او را تسریع می کنند.

کودکان نوپا از بازیهای " داخل گذاشتن- بیرون آوردن" لذت می برند، لذا مکعبهایی با اندازه و شکلهای مختلف، فنجانهای پلاستیکی، قاشق، اسباب بازیهای داخل حمام، پیاله، صفحه های گردی که روی قطعات چوبی عمودی سوار می شوند، و هرمهای اسباب بازی، همگی از اسباب بازیهای مورد علاقه آنها هستند. اسباب بازی مفید و با دوام برای این مرحله، یک بسته مکعب با اندازه ها و شکلهای مختلف است که در این سن برای انجام بازیهای داخل گذاشتن بیرون آوردن و بعدا برای انجام بازیهای تخیلی مهمی مثل خانه سازی، قایق سازی و غیره بکار می رود.

در حدود دو سالگی کودکان مهارت چرخش مچ را کسب می کنند که آنها را قادر می سازد. چیزهای مختلفی را بپیچانند و درها را باز کنند. اسباب بازیهایی که در پوش پیچی دارند، مکعب هایی که داخل هم چفت می شوند، مجموعه اشکال پیشرفته تر با قطعاتی با شکلهای مختلف که هر یک فقط داخل یک سوراخ جا می گیرند، و میز نجاری همگی اسباب بازیهای مناسبی برای رشد کودکان در این مرحله سنی به شمار می روند. کودک پیش دبستانی همچنان از بازی با مکعبها، وسایل نقاشی و رنگ آمیزی، و هر چیزی که محرک بازیهای تخیلی باشد لذت می برد. او می تواند شروع به انجام بازیهای ساده با کارتهای بازی یا دومینوهای تصویری کند.

بازیهای کارتی تسلط کودکان بر اعداد را بیشتر می کند و رشد ذهنی کودکان را سرعت می بخشد. اسباب بازی باید بی خطر باشد، تحریک بخش باشد، ارزش بازی کردن داشته باشد، چند منظوره باشد تا برای انواع بازیها کاربرد داشته باشد و با افزایش سن کودک هم هنوز قابل استفاده باشد. به عنوان مثال، یک بسته مکعب، اسباب بازی مناسبی است زیرا می توان در سنین مختلف به یک اندازه از آن لذت برد و محرک قوه تخیل و بازی فعال می باشد. اسباب بازیها می توانند جنبه آموزشی داشته باشند و ادراک کودکان را غنی سازند. اسباب بازیهایی که از این نظر بیشترین فایده را دارند آنهایی هستند که کودک شما می تواند با آنها کاری انجام دهد، مثلا اسباب بازیهایی که بهم چفت می شوند یا می چسبند و با استفاده از آنها می توان چیزهای مختلفی ساخت. هر چیزی که کودک شما را مجذوب کند برای کودک شما جنبه آموزشی دارد. اگر کودک شما هنوز درپوش ماهیتابه را ترجیح می دهد، مایوس نشوید، زیرا وسایل خانه می توانند اسباب بازیهایی بسیار مفید، سرگرم کننده، و ایمنی باشند.

تشویق کودک به مطالعه:

باید کاری کنید تا مطالعه از نظر کودک تجربه ای موفق و لذت بخش باشد. سعی کنید هر روز یا لااقل هفته ای چند بار برای کودکتان کتاب بخوانید و خود را به این کار عادت دهید، کتابهایی انتخاب کنید که با سطح علایق کودکتان تناسب داشته و ظاهر زیبا و تصاویر جذابی داشته باشند. اولین کتابهای کودک باید کوتاه و فقط دارای چند صفحه باشند.

همچنین باید حاوی تصاویر بزرگی با جزئیات اندک باشد. کتابهایی انتخاب کنید که واژگان آنها برای کودک قابل فهم باشد. اگر در جوی آرام و راحت برای کودکتان کتاب بخوانید، او لذت بیشتری خواهد برد. کودکتان را تشویق کنید به چیزهایی که در تصاویر هستند توجه کند و اتفاقات بعدی را حدس بزند و با انجام اینکارها او را تشویق کنید. اگر کودکتان درخواست کرد، کتاب را مجددا برایش بخوانید. بهترین راه برای سنجش علاقه کودکتان به یک موضوع اینست که ببینید او چقدر راجع به آن صحبت می کند و چند بار خود به خود سراغ آن کتاب می رود. هر زمان کودک شما نشان داد برای مطالعه آمادگی دارد، کتابهای مورد علاقه او را که قابل "خواندن" هستند، هر چند کودک شما لغات آن را حفظ کرده باشد، برایش بیاورید.

در سنین بالاتر کودک شما این لغات آشنا را در سایر کتابها می بیند و می تواند آنها را واقعا بخواند. کتابهای جدیدی برای کودک خود تهیه کنید که داستان را با تکرار زیاد بیان می کنند و هر یک از لغات چندین بار در آنها به چشم می خورد. حتی زمانی که خود کودک توانایی کتاب خواندن را پیدا کرد، از کتاب خواندن برای او دست برندارید. ترتیبی اتخاذ کنید که همیشه کتابهای متنوعی دم دست وجود داشته باشد.

چگونه مشوق استعداد سرشار در کودک خود باشیم: وقت آزادی را برای بازی در نظر بگیرید. بیشتر مشاهده و کمتر دخالت کنید. به جای اسباب بازیهای پیچیده، اسباب بازیهای ساده ای تهیه کنید که با قوه تخیل کودکتان تکمیل گردد. کودک خود را به بازی در بیرون از منزل تشویق کنید تا با دنیای طبیعت در تماس باشد و فرصتی برای بازی با شن، خاک، آب، و هوا داشته باشد. نمونه هایی از کارهای واقعی در اختیار کودک خود بگذارید تا بتواند از آنها تقلید کند، اجازه دهید در گردگیری، شستن ظرفها، و پخت و پز به شما کمک کند، این فعالیتها جزئی از بازیهای او می شوند و به او کمک می کنند چیزهایی در مورد زندگی بیاموزند.

امکان فعالیتهای هنری را که به کودکتان امکان می دهند احساسات خود را براحتی اظهار کنند، مثل نقاشی با انگشت، قلم مو، یا اسفنج، با استفاده از رنگهای جذاب و درخشان فراهم آورید، این کار نه تنها به کودکتان کمک می کند احساسات خود را بیان کند، بلکه چیزهایی در مورد رنگها به وی می آموزد. برای کودک خود داستان بخوانید، زیرا داستانها تصاویر پرورش دهنده ای را که سنگ بنای قوه تخیل اوست مهیا می کنند. زمانی را که کودک شما صرف تماشای تلویزیون، نوارهای ویدئویی، و فیلم می کند محدود کنید.

تقویت عزت نفس در کودکان: به فرزندان خود احترام گذاشته و هنگام ابراز عقیده به سخنان آنها توجه کنید. در برخورد با فرزندان هرگز از لقبهای ناپسند و نسبتهای ناروا استفاده نکنید. از تحمیل عقاید خویش به فرزندان خودداری کنید.

از مقایسه فرزندان با یکدیگر و یا با دیگر همسالان جدا پرهیز کنید. در پذیرش و ابراز محبت به فرزندان هیچگاه به جنسیت آنها توجه نکنید. در اعطای مسئولیت به فرزندان به تفاوتهای فردی آنها و به حدود توانمندیهایشان توجه کنید. هنگام مواجه شدن فرزندان با شکست آنها را طرد نکنید. با ایجاد جو مشاوره و تبادل نظر در محیط منزل، اجازه ابراز شخصیت و احساس خود ارزشمندی را در کودکان و نوجوانان ایجاد کنید. کودکان و نوجوانان را با الگوی رفتاری مطلوب و شخصیتهای ارزشمندی که از عزت نفس بالایی برخوردارند، آشنا کنید. از تعارض و کشمکش با همسر خودداری کنید و با هماهنگی و ارزش گذاری به نظرات همسر، زمینه را برای ارضای نیاز فرزندان به امنیت روانی و تقویت حس عزت نفس هموار کنید.

تربیت فرزند موفق:

با فرزندانتان مهربان باشید. هرگز فراموش نکنید فرزندتان را بابت رفتار خوبشان تشویق کنید، همان گونه که وقتی رفتاری بد از آنها سر می زند، تنبیه شان می کنید. در اجرای قوانین ثابت قدم و استوار باشید. سعی کنید وقت معینی را در روز تعیین کنید که فرزندتان بداند در آن موقع می تواند بی دغدغه با شما صحبت کند و شما در آن زمان با تمام وجود به حرفهای او گوش می دهید. به فرزندانتان هنر گوش کردن به عقاید و دیدگاه دیگران و درک آنها را بیاموزید. برای فرزندانتان الگوی خوبی باشید. از فرزندتان تمجید کنید زیرا تمجید خالق عزت نفس و اعتماد به نفس است.

به فرزندانتان فواید ورزش کردن را بیاموزید. به فرزندانتان آموزش دهید که بدترین دشمن آنها ترس از شکست است. به فرزندانتان حتی از سنین بسیار پایین در خانه وظایفی را محول کنید. برای احساسات و نظریات فرزندانتان ارزش قائل شوید و به آنها احترام بگذارید. فرزندانتان را به کتاب خواندن تشویق کنید. به فرزندانتان آموزش دهید اتحاد با دیگران است که قدرت به بار می آورد. روحیه ی کاوشگری را در فرزندتان تقویت کنید و از طریق آن به او آموزش دهید.ميگنا دات آي آر، فرزندانتان را تشویق کنید داوطلب کمک به افرادی شوند که به کمک آنها نیاز دارند. به فرزندانتان بیاموزید به بدنشان احترام بگذارند و از آن محافظت کنند. به فرزندانتان بیاموزید قدر داشته هایشان را بدانند و بابت آنها احساس شادی و رضایت کنند.

محبت کردن بهترین راه تربیت فرزند:

این كه یك كودك چقدر تربیت پذیر باشد، در درجه اول بستگی به این دارد كه احساس كند چقدر مورد محبت قرار دارد و چقدر به عنوان یك انسان و عضو خانواده او را به حساب می آورند. راهنمایی كردن توأم با دلسوزی و مهربانی، قدم مهمی از مراقبت كودكان به حساب می آید و به آنها كمك می كند كه نسبت به افراد خانواده و جامعه مهربان بوده و افرادی قابل احترام و دوست داشتنی باشند. پس بزرگترین وظیفه ما این است كه كاری كنیم كه فرزندمان احساس كند دوستش داریم و به او احترام می گذاریم.

حضرت علی (ع) می فرماید:  هر که در کودکی نیاموزد، در بزرگی پیشرفت نمی کند .

(غررالحکم، شماره 8937)